In juni van dit jaar ging ik wederom op bezoek in de Hedwigepolder. Ik was er al verschillende malen in de afgelopen tien jaar en schreef er ook over op dit blog. Mijn excursie vorige maand was op uitnodiging van de gemeenten in de provincie Zeeland. Het maakte onderdeel uit van een programma in kader van jaarlijkse congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Goes. Een bus voor liefhebbers voor een van de bekendste polders van ons land ging op pad.

Onder begeleiding van de inspirerende spreekstalmeester, de burgemeester Jan Frans Mulder van de gemeente Hulst waartoe de polder behoort, kregen we uitleg over de recente ontwikkelingen. 

Aangekomen in het gebied stonden we eerst stil aan Belgische zijde, in de Zoetenberm, met de kerncentrale van Doel op korte afstand. De perikelen van de centrale alsmede het bijna verspookte dorp Doel kwamen kort ter sprake. Maar de blik werd snel gericht vanaf de dijk achter ons. Daar was al te zien hoe het Belgische deel van de Prosperpolder al ontdaan was van boerderijen en was omgeploegd tot een getijdegebied in wording. De geulen lagen er al. Nu de zee nog. Het wachten is op het moment dat de graafmachines over de grens, aan de slag kunnen. Onderstaand een blik op de dijk in het het Nederlandse deel, met links het getijdegebied van het Land van Saeftinghe en rechts de Prosperpolder.

Dat moment lijkt steeds dichter bij te komen. De onteigening van de polderbaas De Cloedt is in gang gezet. Hij heeft zich tot nu toe verzet tegen de ontpoldering. Maar nu de Belg het water aan de lippen staat gaat het verhaal dat hij met zijn eigen bedrijf de vier kilometer lange dijk wil afbreken en zijn land aan de zee wil geven. De Cloedt is namelijk ook de grote man van een internationaal bagger- en bouwbedrijf dat zijn naam draagt.

Het Hedwige-Prospergebied grenst aan het Verdronken Land van Saeftinghe. De gezamenlijke oppervlakte van het te ontpolderen gebied bedraagt zo'n 500 hectare, hoorde ik de projectleider uitleggen.

Nadat we dijken hadden geinspecteerd kam de innerlijke mens aan bod. In het naburige volkscafé 'Het Verdronken Land' heeft de tijd nog stil gestaan. Zwaluwen broeden er jaarlijks hun kroost uit in de opkamer. Bij het bier krijgt men krukels (alikruiken) en brood met reuzel. Ik ontmoette er een paar uit het West-Vlaamse Roeselaere. Ze kwamen hier al meer dan een halve eeuw de zeelucht opsnuiven. Wellicht maken ze nog mee dat de zee nog een paar kilometer hun kant opkomt.

Een poosje terug had ik op mijn kantoor een gesprek over het onderhoud van graven in Oegstgeest van in de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde strijders. Mijn tafelheer stelde zich voor als Léon Vlasveld. Vol passie vertelde hij over de toestand van de graven. Regelmatig had hij nog contact met familieleden van de slachtoffers die de graven wilden bezoeken. De gemeente Oegstgeest heeft Léon Vlasveld benoemd tot consul voor de oorlogsgraven. De functie van consul is een nevenfunctie. In het dagelijks leven is Léon gemeenteambtenaar.

Tegen het einde van het gesprek vroeg ik of hij nog andere hobby's had. Alsof hij de vraag had verwacht legde hij vol trots een recente editie van het blad 'Bromfiets' op tafel. Daarin stond een artikel van zijn hand over het merk ''Zündapp". Het Duitse merk bestaat al 100 jaar. Maar de laatste brommers werden begin jaren tachtig geproduceerd, vertelde Léon me. Als bestuurslid van de Zündapp Veteranenclub schreef hij al eerder een boek, getiteld: Een geweldig merk.

Onlangs op de veteranendag toonde Léon zijn unieke exemplaar uit 1939. Hij rijdt er bij speciale gelegenheden nog op. Wie kent er overigens nog de afkorting van Zündapp? (*) Zelf reed ik in mijn jonge jaren een Tomos 4L (50cc), met het kenmerkende eitje als bezinetank en voetschakeling van vier versnellingen. Zeker met wat Zeeuwse wind in de rug kon je daar vlot mee op je bestemming komen. Maar met de buikschuiver van de Zündapp kon je toen nog wel een tikkie harder.

(*) Ziet U Niet Dat Alles Precies Past

Bij mijn aantreden in Oegstgeest, in februari 2016, kreeg ik de kamer toegewezen die al enige tijd toebehoort aan mijn functie. De vraag was of ik iets wilde wijzigen. De waarnemend burgemeester die ik opvolgde, Jan Waaijer, had de werkkamer intact gelaten indachtig de inrichting van zijn voorgangster Els Timmers-Van Klink. Zij was burgemeester in onze gemeente van 1998 tot en met 2014. Ik heb haar het afgelopen jaar leren kennen als een charmante vrouw met een buitengewoon goede smaak. Die overtref ik naar mijn oordeel niet snel. Derhalve heb ik besloten haar ordening van meubels en wandversiering nog een tijdje in stand te houden.

Els Timmers-Van Klink op een foto die hangt in gemeentehuis

Iedere werkdag valt in mijn kamer mijn blik op het drieluik aan de wand. En steeds zie ik er weer een andere verschijning in. De schilderijen dragen de handtekening van Fiep Lever. Veel meer wist ik er tot voor kort niet van. Totdat ik vorige maand een briefje ontving van de maakster van het werk. Ze schreef dat de schilderijen in bruikleen zijn en wilde ze schenken aan de gemeente. Ze stelde het op prijs om haar werk nog een keer te zien. Dat voorstel omarmde ik graag. En gisteren had ik Fiep Lever-Smitskamp te gast in mijn kamer. Voor mij een mooie gelegenheid om kennis met haar te maken en meer over de achtergrond van de schilderijen te weten te komen.

Mevrouw was trots dat haar werk op deze plaats hangt. Ze had een stil vermoeden dat het op een zolder stond. Niets bleek minder waar. Snel werd duidelijk dat we te maken hebben met abstracte kunst. Daar mag ieder in zien wat hij of zij wil. De maakster heeft er geen andere bedoeling bij gehad dan een uiting van haar optimistische geest. Dat is een geruststellende gedachte. De drie schilderijen zijn geselecteerd door Els Timmers-Van Klink in 2006 bij een expositie in het toenmalige Atelier Instock aan de Terweeweg. Ze komen uit dezelfde serie en de burgemeester heeft ze toen als drieluik in haar werkkamer gehangen.

Fiep Lever-Smitskamp is gestart met haar creatieve professie nadat haar kinderen het huis uit gingen. Ze is medio 2009 gestopt, na ruim 30 jaar, omdat haar ogen en handen slechter werden. Ze maakte naast schilderijen ook wandkleden en beeldhouwwerk. Veel van haar werk is verkocht. Ze is inmiddels 94 en woont met haar man in Warmond. Daarvoor woonde ze op de Van Slingelandtlaan In Leiden, op het randje van Oegstgeest. En jaren daarvoor liet het echtpaar een huis bouwen op De Voscuyl. Ze doen nog steeds hun boodschapjes op De Kempenaerstraat. Mevrouw puzzelt nog regelmatig en speelt bridge. En ook leeft ze erg mee met de politiek in Nederland en het buitenland. 

Het was me een waar genoegen om de kunstenares te ontmoeten. Ze was helder van geest en zeer belangstellend naar het ambt. Ik heb haar namens de gemeente hartelijk bedankt voor de drie schilderijen.

Ik verheug me weer op Koningsdag in onze gemeente. Die begint traditiegetrouw met een ontbijt met alle koninklijk gedecoreerden uit de afgelopen jaar. Daarna gaat we in een optocht naar het gemeentehuis. Aldaar is een aubade op het bordes waar we de vlag hijsen en het Wilhelmus aanheffen. Vervolgens zijn de kinderen aan de beurt met spelletjes rondom het gemeentehuis.

Ik ga daarna met de muziek door het dorp waarbij we de verzorgingshuizen en bejaardencentra aandoen. Uiteraard wordt op alle lokaties gezongen en wordt er een oranjebitter geschonken. Daarna barst het feest los in het hele dorp met kermis, ringsteken in traditionele koetsen, trottoirtekenen, tonknuppelen, dikke banden race, penaltyschieten, bakfietsrace en ga zo maar door. De festiviteiten worden gelardeerd door barren en springkussens. Overigens is het vandaag, op 26 april al raak met seniorenbingo in de poffertjestent, sjoelkampioenschappen, voorrondes voor het NK knikkeren, trommelschieten, openlucht disco en vuurwerk. 

Maar de morgen begint vandaag traditiegetrouw met de lintjesregen op het gemeentehuis. Op 28 april puffen we even uit. Zie hier het hele programma.

Er was een tijd dat de vrijmarkt in Oegstgeest op 5 mei, het terrein was voor handelaren uit het hele land. Al voor het kraaien van de haan kwam ze met vrachtwagens vol het dorp in rollen om de stoepen te bezetten met hun nering. De kinderen uit Oegstgeest hadden het nakijken en werden weggestuurd. Die tijd ligt gelukkig achter ons. Met hulp van de handhavers van de gemeente en dank aan de Oranjevereniging die het op zich heeft genomen om het evenement voor de jeugd te organiseren.

Bepaalde straten zijn aangewezen waarop de waar kan worden aangeprezen. Vervolgens worden die verdeeld in ruim 650 partjes van 4 meter en in deelvergunningen uitgegeven. In de weken voorafgaand aan de markt kunnen die permissies opgehaald worden op het gemeentehuis. Daar dient de identiteit te worden vastgesteld. Waarmee bewijs geleverd wordt dat de jonge handelaar uit het dorp komt. Daarna tekent de venter de vergunning waarmee tevens wordt afgesproken dat alles aan het eind van de dag weer wordt opgeruimd.

Ik heb de uitgifte van marktplaatsen door de bestuursleden van de Oranjevereniging een tijdje op het gemeentehuis gade geslagen. Voor kinderen is het reuze spannend om hun eerste echte contract te tekenen. Ze komen dan ook wat nerveus aan de tafel staan. En als dan plagerig door een bestuurder wordt gezegd dat er dit jaar een bijzondere plek is gereserveerd voor deze jongeman, en wel in Sassenheim, dan zie je een beteuterd gezicht. Om daarna snel over te gaan tot de zaak, een krabbel voor een plek op de Terweeweg. En sommige kooplieden zijn zo jong dat ze hun eigen naam nog niet kunnen schrijven. Die staan dan heel kunstig een paar strepen te trekken. Want zo doet mama het ook. Het is een bekoorlijk voorspel voor vast weer een geslaagde vrijmarkt op 5 mei, zonder zwaar beladen vrachtwagens maar zonder twijfel met een heleboel speelgoedautootjes.

Een dag na de landelijke verkiezingen staat in het licht van beschouwen. Wat is er gebeurd? En nog belangrijker: waar gaan we naar toe? Als we de zaak met iets meer afstand willen overdenken dan zou ik de dames en heren politici willen aanraden het gedachtegoed van Spinoza (1632-1677) tot zich te nemen.

Als Spinoza wordt verbannen uit de Joodse gemeenschap vertrekt hij in 1661 naar Rijnsburg en verdient de kost als lenzenslijper. In Rijnsburg had Spinoza vrijzinnig protestantse vrienden, die zijn godsdienstige opvattingen respecteerden. Daar schrijft hij de eerste delen van zijn belangrijkste werk de Ethica. Na zijn overlijden werd het postuum gepubliceerd. Pas eeuwen later wordt het werk van de verlichte filosoof en bekendste wijsgeer van onze bodem op waarde geschat. De doorbraak van zijn liberale ideeën rond 1850 maakte hem tot een icoon van ons land.

Zijn idee dat er geen door God beschikte sociale orde was, zou van grote invloed worden. Niet God maar de mens is zelf verantwoordelijk voor zijn geluk en ongeluk. Spinoza was een groot voorstander van democratie, waarbij de participatie van een zo groot mogelijk aantal burgers is gegarandeerd en waarin de bestuurders periodiek worden gekozen. Een zo vergaande vrijheid van meningsvorming en meningsuiting, en de daaruit voortvloeiende tolerantie voor andersdenkenden, ging alle filosofen van zijn tijd, inclusief Locke, te ver.

Die gedachte scherpte hij in alle rust, buiten zijn geboortestad Mokum, in het dorp Rijnsburg. Nu is het er een kleine oase van rust. Het huis waar Spinoza een aantal jaar verbleef in Rijnsburg is al meer dan een eeuw te bezoeken (dagelijks open van 13 tot 17 uur behalve op maandag). Op het Spinozahuis hangt ook een gevelsteen ter beschouwing met onderstaand vers van Dirck R. Camphuysen.

Ik was er recent om de sfeer op te snuiven en ervoer er een ravissante sereniteit. In het huisje treft men oude geschriften, die verwijzen naar zijn tijd in Rijnsburg. Er is een recente documentaire te zien waarin het gedachtegoed van Spinoza in de hedendaagse context wordt gezet. Tevens zien we wie de afgelopen eeuw zo al deze plek betrad. Koningin Juliana was er al eens te gast en jaren eerder kwam Albert Einstein hier zijn geest slijpen. En nog steeds is het een plek waar je in alle rust kunt filosoferen, over ambities voor ons land bijvoorbeeld.

De bibliotheek van het huisje bevat vele interessante uitgaven. Ter inspiratie ging ik op de foto met Het Raadsel Spinoza, voor een boekface.

Oegstgeest is een groene gemeente en wordt ook wel eens 'deftig' genoemd. Als je kijkt naar de straatnaamborden in het dorp dan schuilt daarin een bevestiging van dat beeld. We onderscheiden ons graag. Bij het gros van de Nederlandse gemeentes is bij bewegwijzering gekozen voor de kleurcombinatie wit op blauw. In Oegstgeest doen we het al decennia anders met een combinatie van gouden letters op een rood straatnaambord, kleuren die ook in het wapen van de gemeente  zijn verwerkt. Kortom we zijn net even wat gedistingeerder dan de grote massa. 

En ook als je kijkt naar de straatnamen, dan klinkt een 'laan' toch statiger dan een 'straat', 'weg' of 'pad'. Het overgrote deel van onze inwoners, woont dan ook in een laan. Daar hebben we er maar liefst 158 van, tegenover 31 straten. We kennen daarnaast nog 17 wegen. We hebben overigens ook 13 straatnamen die eindigen op –hof, 10 paden, 7 pleinen en 4 parken. En 16 keer is het iets anders zoals Vleeresteyn of Wassende Maan. Zelf woon ik gewoonweg in de Dorpsstraat. Dat past prima in mijn straatje.