‘Het Polderhuis in de Amsterdamse Pijp is een bijzonder arbeiderswoninkje, dat in 1865 werd gebouwd.’ zo begint de site waarop het verhaal uit de doeken wordt gedaan van een huisje dat nog resteert uit de tuinderijen van het landelijke gebied van de Binnendijkse Buitenveldertse Polder.

Minstens zo bijzonder is dat de woning de oprukkende stad heeft doorstaan door het niet aflatende optimisme van bewoner Bram Bos. Hij heeft met al zijn inzet het oudste huisje van de Pijp weten te behouden. Vanaf 1988 bewoont Bram dit huis onder de rooilijn en daarna is hij zijn kruistocht begonnen om het polderhuis te behouden. Afgelopen maand werd een feestje gevierd voor het 150-jarig bestaan, waarbij tevens stil gestaan werd bij de afgelopen pakweg 25 jaar.
Ik heb Bram leren kennen als aimabele volksvertegenwoordiger van het stadsdeel Oud-Zuid. Bram zat voor de fractie van GroenLinks in de deelraad. En met de pet op van betrokken bewoner trok hij regelmatig aan de bel om de renovatie van het poldererfgoed bij me onder de aandacht te brengen. Er is bij mijn weten geen groter dossier te vinden van 1 adres in dat stadsdeel, dan dat van Rustenburgerstraat 8. Want na de jarenlange strijd om behoud kwam de beoogde bebouwing er om heen, in een contrast te staan wat de ontwikkelaar veel hoofdbrekens kostte.
Is goed ter zien binnen dat huis onder het maaiveld ligt. Polderhuis in volle glorie met oude reclame van gebroeders Overweg op de gevel.
Wie langs de Pijpse kant langs de Amstel fietst vanaf de Berlagebrug kan in het voorbijgaan van het Gemeentearchief het huisje zien liggen. In 1865 bouwde schilder Jan van Bemmel op deze plek polderhuis. Het was niet zijn enige huis aan de Rustenburgersloot. Een paar jaar later annexeerde Amsterdam de gemeente Nieuwer-Amstel, waartoe de polder behoorde. Om het polderhuisje heen verrees in hoog tempo de nieuwe stadswijk De Pijp, voor de landarbeidersgezinnen die in de grote stad een nieuw bestaan hoopten op te bouwen.
Nadat het polderhuis decennia bevolkt was met gezinnen, kreeg het de functie van bedrijfswoning. In 1893 kocht wagenmaker Gerrit van der Roest het pand, inclusief de werkplaats ernaast en de schuur erachter. Na de wagenmaker kwam een carrosseriebedrijf en daarna volgden garages.
In 1988 kwam de student Bram Bos er als huurder te wonen. In 1992 ging het mis met het huisje. Een Mercedes ramde de iets uitstekende pui. Niet alleen raakte de gevel beschadigd, er kwamen ook dakpannen omlaag zetten. Met een zeil kreeg de huiseigenaar het dak weer waterproof. Totdat een paar jaar later het verrotte zeil het begaf. De toenmalige eigenaar, een autoschadebedrijf dat naast het polderhuis zit, had er intussen een nieuw zeil over gespannen.
Bos, zich bewust van het beeldbepalende belang van het erfgoed, maakte ze zich sterk voor behoud. Alleen de eigenaars, de gebroeders Overweg, konden dit nimmer betalen uit de huurverhoging en een monument was het (nog) niet. Bram verdiepte zich in de historie van het pandje door raadpleging bij onder meer het Gemeentearchief. Dat resulteerde in 1998 in een boekwerk van zijn hand.
In 2000 werd het pand plus de garage erachter door de gebroeders verkocht aan een projectontwikkelaar. Bram was toegezegd dat als hij vertrok, het huis zou worden gerenoveerd. Halverwege 2001 was Bram dan ook bijna weg, een huurhuis in de buurt was al geschilderd, alleen de verhuiskaarten moesten nog de deur uit. In een vlaag van verstandsverbijstering bedacht Bram zich echter en vroeg aan de projectontwikkelaar of hij het pand mocht kopen. Ondanks het hoge bedrag, was dat binnen een week geregeld. Op 3 januari 2002 passeerde de acte, en was de huurder van het meest wrakke pand van de Pijp opeens eigenaar van een belofte ‘met authentieke details’…
Bram is in het dagelijks leven sterk verbonden aan duurzaamheid. Dat brengt hij ook tot uiting in zijn eigen huishouden zoals uit de poepdoos blijkt. Om de afronding te markeren werd de laatste steen opgedragen aan dochter van Bram.
En toen begon een lange weg van restauratie. Daarbij mocht ik ook nog even schitteren in het herstel doordat ik in november 2002 het nieuwe dak voor het huis mocht inhijsen.
Meer informatie over het Polderhuis vind je hier: http://www.polderhuis.org/