‘Beste inwoners, Corona is onder ons.’ Zo startte ik in 2020 een bericht. ‘Als we ons aan de regels houden belasten we de zorg niet. (…) Ons gedrag maakt het verschil!’ Het is vijf jaar na de uitbraak van COVID-19, de Corona-pandemie.
Hoe kijk ik er op terug?

Met een zwaar gemoed pen ik mijn gedachten op het scherm. Maar er waren ook lichtpunten.

Afstand houden. Geen bezoek aan je ouders. Mensen in totale isolatie. Overuren in de zorg. Dierbaren overlijden. Vaccineren. Testen. Avondklok. Meeste winkels dicht. Geen verkeer op de weg. Kinderen thuis. Digitaal werken.

De 10.000 stappen per dag. Maaltijden afhalen. Steun lokale horecaondernemers. Borrelpakketten. Proosten via het scherm. Eten koken voor de buren. Op vakantie in eigen land. Wat is Nederland toch mooi!

Met handhavers op pad om mensen in winkelgebieden te vragen om afstand te respecteren en mondkapje te dragen. De meeste inwoners begrijpen het. Een man krijgt het te kwaad en begint op ons te schelden. We komen in gesprek. Het gaat niet goed met hem, legt hij uit. Na een poosje dankt hij ons voor het goede gesprek, en biedt zijn excuses aan.

Bij een wandeling tref ik een inwoonster op de fiets. Ze legt me uit dat ze vandaag als vrijwilliger boeken bezorgt. De niet-essentiële winkels zijn dicht. En zo kan de lokale boekhandel toch haar zo gewenste waar bij de lezers krijgen. Ik vind dit mooi en geef haar waardering voor dit initiatief.

Het was voor mij als een openbaar bestuurder een bizarre tijd. Het directe contact met mensen, daarom heb ik gekozen voor dit publieke ambt, was grotendeels afwezig. Mensen zoeken houvast. Je hoopt op betere tijden. Maar het was niet te voorspellen hoe lang dit ging duren.

Anno 2025 zien we nog steeds vrouwen en mannen die hun eigen lijf niet meer vertrouwen. Naar een pretpark met de (klein)kinderen lukt niet meer. Een gang naar de bibliotheek is een hele hijs. Werken zit er niet in. Het lijf heeft je in de steek gelaten. Een goede diagnose is nog niet gesteld. Zo zijn er tientallen mensen met longcovid in Oegstgeest. Je bent niet hersteld.
Ik zie het, ik zie je.

Lees even mee. Artificiële Intelligentie (AI) is een technologie die vaak vrouwen en minderheidsgroepen benadeelt, omdat ze vooral ontwikkeld wordt door witte mannen. Maar wat als dat zou veranderen en vrouwen de drijvende kracht achter AI zouden zijn? 

Met dat gedachte-experiment gaf Maaike Harbers gisteren in het Leidse Academiegebouw de Annie Romein-Verschoorlezing. Harbers is Lector AI & Society bij de Hogeschool Rotterdam.

“Vraag AI om een afbeelding van een dokter of professor, en je krijgt meestal een man te zien”, begint Harbers haar verhaal. “We zien technologie vaak als iets neutraals of objectiefs, maar dat is het niet”, vervolgt ze. Het vormt de kern van haar lezing in het Academiegebouw.

De meeste AI-systemen worden gemaakt door mannen. Het onderwerp is extra relevant omdat AI steeds dieper doordringt in onze maatschappij. Van grote techbedrijven tot de zorg, de overheid, en bij werving en selectie op de arbeidsmarkt. 

Zo worden gezichten van vrouwen van kleur minder herkend omdat de data zijn gevuld door witte mannen. Deze software wordt gebruikt in zelfrijdende auto’s die ook gezichten van mensen op straat moet herkennen.

In hoeverre houden ontwikkelaars en programmeurs van software rekening met de ethische gevolgen van hun keuzes? Harbers stelt vast dat als er meer vrouwen in het werkveld actief zouden zijn dat de aandacht voor ethische kwesties groter zou zijn.

Vandaag op internationale vrouwendag weten we dus dat gendergelijkheid op het net nog ver is te zoeken. Gek is dat niet, want technologie is een afspiegeling van onze samenleving die ongelijk is. AI is te belangrijk om alleen aan mannen over te laten, zo besluit Harbers.

Bij de borrel na afloop kwam een mij bekende dame naar me toe. Na afloop van het gesprek vertelde ik haar dat ik naar mijn partner op zoek ging. ‘Wat leuk, dat je haar hebt meegenomen.’ ‘Zij heeft mij meegenomen’, corrigeerde ik haar. Over vooringenomenheid gesproken.

In de goed gevulde zaal zaten gisteren merendeels vrouwen. Niemand (ook geen mannen) uit de politiek, voor zover ik dat kon waarnemen. En ook weinig mensen uit het AI-werkveld, zo bleek mij uit de commentaren na afloop. Met een onderwerp dat vraagt om correctie, betreur ik dat. Dus ik wijd er graag wat gloedvolle woorden aan met dit epistel.

Vandaag is het International Holocaust Remembrance Day. Het is 80 jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd. Samen houden we de herinnering levend. Vandaag, bij het plaatsen van 6 struikelstenen in Oegstgeest, stonden we stil bij de verschrikkingen van concentratiekamp Auschwitz-Birkenau.

Op het gemeentehuis spraken nabestaanden en betrokkenen over 6 inwoners die nooit meer terugkeerden naar Oegstgeest. Een zoon vertelde hoe zijn vader van de één op de andere dag verdween. Als 8-jarige bleef hij in vertwijfeling achter. Die emotie liet hem nooit meer los en raakte mij en de aanwezigen in de raadszaal.

Voor de derde keer stonden we in het gemeentehuis stil bij een teken van het leven dat ooit op deze plaats was. Caroline van Tongeren, namens het Comité Herdenken en Vieren, benadrukte het belang van struikelstenen voor onze gemeenschap. Daarna mocht ik de volgende woorden delen.

Vandaag herdenken we niet alleen 6 inwoners, maar ook de talloze levens die verloren zijn gegaan tijdens die donkere jaren van vervolging en discriminatie. We worden herinnerd aan de kracht en veerkracht van individuen zoals Salomon en Truida Zwarestein, die enorme tegenspoed hebben moeten doorstaan.

Vandaag, 27 januari is het tachtig jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden in dit concentratiekamp meer dan een miljoen mensen vermoord onder wie ruim 60.000 voornamelijk joodse Nederlanders. Het nazi-concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, is hét internationale symbool van de Holocaust geworden.

Laten we dit moment aangrijpen om na te denken over de waarde van het menselijk leven en het belang van opstaan tegen haat en vooroordelen. Moge de herinnering aan deze 6 personen ons inspireren om te streven naar een wereld waarin iedere persoon met waardigheid en respect wordt behandeld, ongeacht hun achtergrond of overtuigingen.

We herdenken niet om het ooit te kunnen begrijpen – dat kan niet. We herdenken om uiting te geven aan een eeuwigdurend verdriet, als eerbetoon, en als waarschuwing. We moeten de kennis over de Holocaust blijven overdragen aan jonge mensen. Van generatie op generatie.

Ik ben opgegroeid op Schouwen-Duiveland. Het is een overzichtelijk eiland; er staat een HEMA, een ziekenhuis en een middelbare school in Zierikzee. Daar zat ik in de tachtiger jaren in de bankjes. Rond de kerstdagen ging ik met Vera weer eens op bezoek naar de stad van mijn jeugd. Is er veel veranderd?

De bioscoop bij Mondragon is verdwenen. De platenzaak Weltevreden, waar je uren kon grasduinen, is al lang ter ziele. Van de horeca van pakweg 40 jaar geleden is weinig meer over. Geen Vlinder meer, en ook De Steeg is weg. De Banjaard en de Biet houden stand.

Het bedrijf Zeelandia staat trots overeind in de binnenstad. Het museum aan de Meelstraat is er nog. Het was ooit een stadhuis maar nadat de 6 gemeenten op het eiland verenigd werden in één gemeente, werd een nieuw gemeentehuis gebouwd.

Onder de Beuze aan het Havenplein staan op deze grauwe dag wat oud-vissermannen over vroeger tijden te babbelen. Nu zouden we dit een hangplek voor ouderen noemen. Maar vroeger stonden ze hier al: ei de boowde al heleize? (heb je de Zierikzeese Nieuwsbode al gelezen?).

De dumpzaak van Koevoets aan de Mol is niet meer te bekennen. Hilarisch waren de bijschriften in de vitrine. IJssalon Capri zit er. En ook het ‘t Schuitje, waar je vroeger een goede biefstuk kon eten, staat nog op zijn plek. De dropzaak in de passage waar ik tussen de middag graag een ons katjes wegknauwde, is foetsie.

Er is aardig wat nieuw gebouwd in de smalle straatjes rondom het Havenplein. De kapitale panden aan de Oude Haven staan er prachtig bij. Hier heb je nog een goed beeld van de rijkdom van de handelsstad uit de 18e eeuw. Maar je ziet in de straatjes daar achter, nog veel huizen die ook na de ramp van 1953, nauwelijks zijn aangepakt.

Zierikzee is nog steeds de centrale plek op het eiland met de meeste voorzieningen en winkelaanbod. De HEMA die zit nog op zijn plek. En heeft nu een zitje boven.

Mijn Rijksscholengemeenschap (kortweg RSG) is gesloopt en daarnaast is een paar jaar geleden een nieuwe versie gebouwd. En die heet nu plechtig het Pieter Zeeman Lyceum.

En het ziekenhuis? Ik las eerder dit jaar dat het gaat sluiten. Bewoners moeten dan voor een behandeling van het eiland af, naar Vlissingen of Goes. Kortom de tijd heeft er niet stil gestaan.

Beste inwoners van Oegstgeest en vrienden van het wereldwijde web,

We hebben in 2024 een wereld gezien met verstoorde verhoudingen. Velen van ons zoeken naar harmonie en perspectief dat voorbij gaat aan uitvergrote verschillen.

Ik hoop dat u deze kerstdagen geniet van de dierbare momenten. De kerst is in de kern een tijd waarin velen de geboorte van een heilig kind gedenken. Het kan ook een periode zijn die ons uitnodigt om stil te staan bij de vraag wat belangrijk voor ons is.

Gisteren was de kortste dag van het jaar. Vandaag neemt het licht weer toe. Licht is sterker dan donker. Het schijnsel geeft ons hoop op een nieuwe wereld van vrede en recht.

Ik wens u veel lichtspuntjes in 2025.
Met aandacht voor elkaar.

Emile Jaensch

NB foto’s zijn van 11 mei 2024 waarbij we ook boven Oegstgeest het noorderlicht goed konden waarnemen.

Onze missie dit weekend was de beklimming van de hoogste berg van Nederland. Onze basis was gelegen in Vaals. Eerst deden we een poging vanaf de Nederlandse zijde. Daarna beklommen we de Vaalserberg vanaf de Belgische route. Stijgijzers en touwen konden we thuis laten.

We liepen vanaf het hoogste punt de route langs de grensstenen van het neutrale staatje Moresnet. Een wonderschone wandeling het dal in richting Kelmis. Daar pakten we het museum dat alles vertelt over de historie van de streek.

Hoe zat het ook al weer? Zink was het plastic van de 19e eeuw. Bouwmateriaal voor daken, baden, gieters en goed voor de huid. Gemakkelijk te vormen. En het metaal roest niet. Zinkerts was aangetroffen ten zuiden van Vaals in het begin van de 19e eeuw. Pruisen en Nederland konden het niet eens worden over wie er de baas was. En zo ontstond er een niemandsland van een taartpunt gedurende ruim een eeuw.

Na de eerste wereldoorlog kwam het neutrale staatje bij België. Zink had als het verdienmodel inmiddels plaatsgemaakt voor smokkel van drank, een casino en ander genot. Het had zelfs een eigen taal (Esperanto) en postzegels. In 1919 was het uit met de pret.

Tijdens de wandeling en in het museum krijg je een overdosis Moresnet. En dat is heerlijke kost voor een grensliefhebber zoals ik. En wat hadden we puik weer met een uitschieter van 23 graden.

Vandaag stond Aken op het program. In de Domstad kan je niet om de beroemdste zoon Karel de Grote heen. En ook de laatste grote oorlog is immer present. Aken is namelijk de eerste grote Duitse stad die is ingenomen door de geallieeerden. Deze maand is het tachtig jaar geleden dat de Amerikanen de Karelstad veroverden. En dat wordt gevierd.

We eindigden onze Limburgse trip op de Pietersberg van Maastricht. Een makkie voor de klimmers. We bewonderden de oehoevallei waar zonder verrekijker weinig valt te koekeloeren. En aanschouwden de inmiddels kale wijnstokken van Slavante.

Kortom we hadden een fijn weekend in het uiterste zuidoosten van ons land. En ook de stappenteller werd blij. Dat extra uurtje hebben we goed benut 😉.

NB De Vaalserberg is eigenlijk niet de hoogste berg van ons land. Sinds Saba op 10 oktober 2010 onderdeel werd van Nederland, is Mount Scenery, met ruim 800 meter, de hoogste punt op Nederlands grondgebied.

‘GOD SCHIEP DE AARDE, MAAR DE NEDERLANDERS MAAKTEN HUN EIGEN LAND’
Dit gezegde heb ik vandaag weer eens afgestoft bij de naturalisatieceremonie in Oegstgeest. Ons land is voor een deel op de zee gewonnen. Daarbij was 1000 jaar geleden geen ruimte voor grote meningsverschillen. Immers als je niet samenwerkte was het water de baas.

Dat kenmerkt ons volk nog steeds, hield ik mijn betoog voor. En is ook terug te vinden in de Grondwet. We accepteren de verschillen tussen mensen. Er mag in ons land ook geen onderscheid worden gemaakt op basis van godsdienst, politieke gezindheid, ras of geslacht. Dat moeten we koesteren.

Het is iedere maand weer een belevenis. Bij de naturalisatie op het gemeentehuis verkregen 8 Oegstgeestenaren de Nederlandse nationaliteit. Hun wieg stond in Turkije, Eritrea, Taiwan, Namibië, Wit-Rusland, Canada en Egypte.

Ik heb ze namens de gemeente gefeliciteerd met hun nieuwe status. En opgeroepen om maatschappelijk actief te worden omdat we met elkaar de mooiste woongemeente van de Provincie maken.

Dat was boffen. Bij het krieken van de dag stond ik eerder deze maand op vers natuurijs bij Nieuwkoop.

Vervolgens kreeg ik een seintje dat ook de ijsbaan in Oegstgeest vandaag open zou gaan.

Tussen de afspraken door kon ik daarna nog wat rondjes maken op IJsclub Oegstgeest. Vrijwilligers bedankt!