September is de traditioneel maand van de Stelling van Amsterdam. De vele forten en stellingen in de Metropool zijn dan open gesteld.
Ook op het grondgebied van het huidige stadsdeel hebben forten gestaan. Het Fort in den Laander en West Bijlmerpolder (kortweg Fort Bijlmer), niet ver van Duivendrecht, is het best gedocumenteerd. Dit gebouw stond ten oosten van de plek waar later de Arena is gebouwd. Veel foto's (*) zijn er niet van, het was immers militair terrein tot de eerste helft van de vorige eeuw.
De stelling is nooit beproefd in een strijd. Het Fort Bijlmer is in 1968 afgebroken. Het werd precies een eeuw eerder aangelegd. Dat is kortom 145 jaar geleden. Onderstaand het ontwerp voor het fort. Het was een aarden wal, waarin een bomvrije kazerne zat ingegraven.
Na de aanleg van de spoor van Amsterdam naar Utrecht werd het noodzakelijk om het begaanbare deel te kunnen verdedigen. Immers als het land onder water werd gezet kon de vijand oprukken via de spoordijk. Hiertoe werd het fort gebouwd. Al vrij snel na de bouw voltrok zich een 'ramp', het bouwwerk trok scheef en zakte deels in het drassige veen. Hiervan is levendig verslag gemaakt. De lessen die hieruit zijn getrokken hebben bijgedragen aan stabielere forten in de omgeving.
Na de Eerste Wereldoorlog verloor het fort goeddeels haar functie en werden er nog wapens opgeslagen in de in 1908 gebouwde munitiebergplaats. Na de Tweede Wereldoorlog werden op het fort nog oorlogsmisdadigers geëxecuteerd.
In het begin van deze eeuw stuitte men bij het bouwrijpen van grond op het oude fort. De houten funderingspalen kwamen boven de grond uit. Toen die waren opgeruimd is men begonnen met de bouw van het kantoorgebouw Acanthus (ING). Sinds vorig jaar is er in dit kantoor als herinnering een bouwtekening van het fort opgehangen. Het betreft een kopie van een originele tekening uit 1883.
Zou het niet aardig zijn om 45 jaar na de sloop de geschiedenis levend te houden en een bordje in de openbare ruimte aan te brengen op de plek waarop het fort ooit stond? Opdat wij ons nog herinneren hoe onze hoofdstad werd verdedigd.
(*) Aardige documentatie en foto's over het fort zijn te vinden op deze site, waar een vroegere bewoonster haar jeugdherinneringen ophaalt.
Reacties
Beste Emile,net een wandeling van 3 uur door de buurt gemaakt en gelijk een vraag.De hele Bijlmerdreef kun je belopen op een trottoir.Alleen op het laatste stukje naast het oude Stadsdeelkantoor is dit niet mogelijk.Ja het kan wel via betonblokken maar is best gevaarlijk.Je wordt gedwongen om de trap af te gaan aan even verderop de trap weer naar boven te nemen.Is hier misschien een oplossing voor te vinden?
Beste Ron, je wordt op je wenken bediend. We gaan daar wat aan doen, mede in relatie tot nieuwe invulling Frankemaheerd. Is overigens grief die breder wordt gedeeld. Onlangs had ik ook bewoonster die er over begon. We gaan schouw met haar lopen, want de oplossing is nog niet zo eenduidig. Wil je meelopen dit najaar?
Mooi verhaal, Emile. En goed idee om daar een bordje te plaatsen.
Ik ben voor
Is dat een open uitnodiging, om mee te lopen met die schouw? Zoals je weet willen wij altijd graag overal de toegankelijkheid beoordelen.
Ronald, soms doen bewoners beroep op je om hun idee voor inrichting mee te geven. We proberen mensen dan ook beetje persoonlijke aandacht te geven zodat zij hun suggesties kunnen meegeven. De regels en normen vooor toegankelijkheid dienen, zoals afgesproken, altijd bij een inrichting te worden meegenomen. Kortom, als je het goed vindt houden we het hier even beperkt. Emile
Hoor graag van je wanneer het is.
Mooi als het historisch besef gekoesterd wordt.
Ooit deelde ik het idee om een beknopte beschrijving van de achtergrond van de nieuwe straatnamen te publiceren.
Kleine infoborden bij historische plekken horen daar zeker bij.
Later zal men ons dankbaar zijn voor het vastleggen van de geschiedenis. En nu kunnen we er wellicht van leren.
Vrendelijke groet,